125 يادمان و گستره‌ي تاريخي- فرهنگي در كاوش‌هاي باستان‌شناسان در منطقه‌ي «پاسارگاد» پيدا شد. به گزارش روابط عمومي پارسه- پاسارگاد اين يافته‌ها در كاوش‌هاي دشت «سر‌پنيران» در جنوب خاوري(:شرقي) دشت پاسارگاد به‌دست آمده است.
دشت سرپنيران با آب و هوايي معتدل، در ميان رشته‌كوه‌هايي ديوار‌مانند جاي گرفته است. به گفته‌ي يكي از كارشناسان باستان‌شناسي بررسي دشت سرپنيران به‌گونه‌ي پيمايشي انجام شده و در ميان يافته‌هاي به‌دست‌آمده، يادمان‌‌هايي از دوران ميان‌سنگي، نوسنگي، پيش از تاريخ‌(‌روستا‌نشيني) تاريخي و اسلامي وجود دارد. ديرينگي يادمان‌هاي شناسايي‌شده، يك فرآيند زماني از 12000 سال پيش تا‌كنون را در بر مي‌گيرد.
ابزار‌هايي سنگي از دوره ميان‌سنگي، شناسايي چند غار، يادمان‌هايي از دوران نوسنگي، چندين يادمان تاريخي از روزگار هخامنشي، فرا‌هخامنشي، ساسانی و روزگار اسلامي‌، از ارزشمندترين يافته‌هاي اين كاوش باستان‌شناسي است.

پناه گاههاي صخره اي سياه چوقي ومبارك اباد